Radio 1, de zender met “het nieuws van alle kanten”, brengt al geruime tijd slechts nieuws van één kant, namelijk die van de handelaars in doemverhalen. Ook het NOS-journaal grossiert in zorgwekkende beelden en reportages over de naderende klimaatcatastrofe. Royaal gesubsidieerde actiegroepen en NGO’s krijgen ruim baan. Voor genuanceerde beschouwingen of twijfel – de bron voor alle wetenschap – is geen plaats, schrijft Freek van Beetz.  

Kom, moeten ze op de redactie hebben gedacht, al die mooie klimaatdoelen van Parijs zouden wel eens door het putje kunnen spoelen: want stel je toch eens voor dat door die hoge energieprijzen (en dreigende energiearmoede) de ingezette energietransitie: ‘snel van het gas af’ ter discussie wordt gesteld of tenminste wordt vertraagd!

Energietransitie is gewenst en moet je overlaten aan beta’s niet aan alfa/emo politici

We hadden een uitgekiende toevoer, super stabiel en geoptimaliseerd net. Beiden worden door groen wensdenken in rap tempo afgebroken met uiteindelijk geen CO2 winst en verlies van welvaart.

— Emiel Stok (@StokEmiel) October 20, 2021

Catastrofe

En dus werden we weer eens op tv en radio vergast op een reeks van zorgwekkende beelden en reportages en kregen we een parade van experts die ‘de op ons af stormende klimaatcatastrofe’ in schrille bewoordingen voorhielden. Sterker nog: er waren deskundigen (in beeld met telefoon voor de mond en werkend achter de pc; zo bezorgd en betrokken zijn deze wetenschappers!) gevonden die meenden dat Nederland zelfs een voorbeeld moest stellen.

Nederland (‘wij’, zeggen deze lieden dan altijd) zou zich moeten inspannen om nog ruim voor het veronderstelde ‘rampjaar’ 2050 CO2-neutraal te worden om daarmee de arme landen enig respijt te geven. Dat zouden we hen zelfs verplicht zijn. Alsof onze ‘bijdrage aan de ‘mondiale uitstoot’ (zegge 0,47%) daarbij enig gewicht in de schaal zou leggen…..De wetenschap als hoeder van de moraal…. 

Experts

Nu kunnen ze bij de NPO kennelijk niet zonder dergelijke experts, wetenschappers die ons bij de les moeten houden. Een deskundige die geen schrikbeeld voortovert, is voor de media niet meer interessant genoeg. Die kan wel naar zijn podium en subsidies fluiten.

Of zoals schrijver Hans van Willigenburg onlangs in een podcast (Spreekbuis.nl) zo mooi verwoordde: elke expert is een probleemeigenaar, die komt in de media om ons ervan te doordringen dat iets een probleem is. Voor twijfel, toch de bron van wetenschap, is kennelijk geen plaats meer.

Doemverhalen

Nu kun je sowieso vragen stellen bij de keuze van die experts; zij zijn toch vooral handelaren in doemverhalen, ’onheilaanzeggers’, noem ik ze, want dat is nu eenmaal hun verdienmodel. Bij de NPO puilt de rolodex uit met deze boodschappers van misstanden. Voor deskundigen met een genuanceerde visie is in de media geen plaats, er is immers geen tijd te verliezen.
Journalistiek is tegenwoordig vooral agenda-gedreven en dan bieden al die aangezegde crises voldoende aanknopingspunten voor waarschuwende vingers: klimaat, milieu, energie, asiel, woningbouw, natuur: voor al die onderwerpen dienen zich experts aan die ons ervan moeten doordringen dat het allang vijf voor twaalf geweest is.

Het NOS-journaal kan tegenwoordig niet meer zonder klimaatwaarschuwingen. De recente natuurrampen bieden daarvoor ook voldoende aanknopingspunten, al is lang niet altijd een rechtstreeks verband te leggen met ‘de opwarming van de aarde’: zoals de overvloedige regen die deze zomer in het anders zo idyllische Ahrdal vernietigend toesloeg en in Valkenburg en ook in België slachtoffers eiste en grote materiële schade aanrichtte. Door de klimaatverandering/opwarming, werd zonder overtuigende bewijsvoering geponeerd. Dat zou kunnen, maar zeker is dat niet.

Overstromingen

Ook in het verleden waren er dergelijke alles verwoestende overstromingen. Zo zag ik in het stroomgebied van de Main in Duitsland op stadspoorten en gebouwen tal van merktekens over metershoge waterstanden in de twintigste en voorgaande eeuwen.

De hevige bosbranden in Italië en Californië werden ook met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid toegeschreven aan de klimaatverandering: toch bleken die na nader onderzoek veelal moedwillig te zijn aangestoken. Door klimaatgekkies???

Droogte Irak

Onlangs mocht Midden-Oosten correspondent Daisy Mohr in één van haar vaak nogal oppervlakkige reportages ons deelgenoot maken van de droogte, die de moerasdelta van de Eufraat en Tigris in Irak treft. Door klimaatverandering, wist zij, overgevlogen uit Libanon, met grote stelligheid te vertellen. Zou het? Of was het ook door het slechte waterbeheer van de Iraakse autoriteiten, zoals één van haar woordvoerders tussen neus en lippen in een bijzin kwijt kon. De aanzienlijke effecten van de afdamming in het stroomgebied van deze rivieren in Turkije en Iran bleven al helemaal ongenoemd.

Net zoals onlangs in een andere ‘rampenreportage’ in het NOS-journaal over de droogte (ook al ‘door de klimaatverandering’) in Madagaskar onvermeld bleef, dat het verschijnsel van lange periodes met droogte zich daar vaker voordoet. De effecten van wanbestuur, corruptie, het inefficiënte landgebruik en de continue bevolkingsexplosie bleven onvermeld.

Urgenda

Maar ook op Radio 1, u weet wel de zender met ‘Het nieuws van alle kanten’, is eenzijdigheid troef. In “Met het oog op morgen” werd afgelopen week aandacht geschonken aan de overbelasting van het elektriciteitsnetwerk door een opeenstapeling van activiteiten rond de energietransitie. Wie werd daar als ‘expert’ opgevoerd? Een deskundige op het gebied van netwerkbeheer? Iemand die met een kritische blik kanttekeningen plaatst bij de misschien wat overspannen ambities op dat terrein? Nee hoor: daar zat Marjan Minnesma, van actiegroep Urgenda, met de wensen en verlangens van haar club!!

Kritische vragen? Wat dacht u?

Klimaatrechtvaardigheid

Enige dagen later was er in hetzelfde programma aandacht voor het CO2-beleid van Frankrijk. Naast een universitaire “Frankrijkdeskundige” zat aan tafel een ‘beleidsmedewerker klimaatrechtvaardigheid’ (hoe zegt u? Ja, dat bestaat kennelijk!) van Oxfam Novib. Gevraagd naar de mogelijkheid om bij de uitfasering van fossiele energie versneld in te zetten op kernenergie verklaarde deze ‘expert’ resoluut: de bouw van kerncentrales duurt minstens tien jaar en zoveel tijd hebben we niet meer. “We moeten inzetten op zon, wind en geothermie!” Kritische vragen? Zou het? Vergaat na die tien jaar de wereld??

Tot zover “Het nieuws van alle kanten”. Bij de NPO krijgen woordvoerders van royaal gesubsidieerde actiegroepen en NGO’s ruim baan en lijkt er nog nauwelijks ruimte voor genuanceerde en gebalanceerde beschouwingen, want stel je voor dat er wetenschappers zijn – en die zijn er – die eens wat kanttekeningen plaatsen bij al die overspannen onheilstijdingen.