Het was tot voor kort vaste prik: het nieuwe jaar was amper een uur oud of het radionieuws wist te melden dat, ‘volgens woordvoerders van de politie’, over een relatief rustige jaarwisseling kon worden gesproken. Als je de volgende ochtend de radio weer aanzette, kwam steevast de domper: een lange rij van onrustbarende berichten over vernielingen, brandstichtingen, molestaties van politie en hulpverleners en een treurigstemmende reeks van doden, gewonden en oogletsel.

Straatgeweld

Het nieuwe jaar was wederom dus toch niet zo vredig begonnen. De bijna voorspelbare insteek van de communicatiedeskundigen om de almaar uitdijende opsomming van straatgeweld te bagatelliseren, zorgde slechts voor een paar uurtjes behaaglijke nachtrust. De autoriteiten wisten natuurlijk heus wel beter. Burgemeesters en bewindslieden spraken op Nieuwjaarsdag de bekende, bijna voorspelbare vermanende woorden: het kan zo niet verder, er zal tegen de onruststokers hard worden opgetreden; lik op stuk….

In mijn jeugd in het Veluwse dorp waar ik opgroeide, had je ooit die levensgevaarlijke donderbussen en ik weet dat het ook vroeger rond de jaarwisseling, vooral in steden, onrustig was. Den Haag had wat dat betreft een traditie hoog te houden met volstrekt uit de hand lopende kerstboom- ( en auto-) verbrandingen, totdat bedacht werd dat je vuurtje stoken ook vanaf hogerhand kon organiseren: op het Scheveningse strand.

Den Haag

Nou, dat ging een paar jaar goed. Tot afgelopen jaar een vonkenregen op de belendende woonwijken neerdaalde en Den Haag aan een vuurramp ontsnapte…. Waarnemend burgemeester Remkes verbood voor deze jaarwisseling die vreugdevuren op het strand en men hield in Den Haag zijn hart vast. Wat is de balans, op Nieuwjaarsdag in Den Haag: ”608 branden en 44 aanhoudingen met de jaarwisseling, maar burgemeester Remkes is toch trots op de stad”

….Tja

Gereguleerd

Het afsteken van vuurwerk werd de afgelopen jaren gaandeweg ook meer gereguleerd. Ik herinner me dat je vroeger in Amsterdam al kort na Sinterklaas nauwelijks meer rustig op straat kon lopen, omdat toen al overal om je heen de rotjes en gillende keukenmeiden knalden. Zelf heb ik er nooit wat mee gehad, met vuurwerk. Ik heb zelfs nooit zo’n rotje in mijn handen gehad. Daar schreef ik al eerder over.

Nu is de verkoop van (legaal) vuurwerk al beperkt tot een enkele dag voor Oud en Nieuw en is het afsteken daarvan ook al tot een gelimiteerd aantal uren teruggebracht. In sommige steden zijn zelfs vuurwerkvrije zones ingesteld, maar ja: handhaving, daar zegt u me wat! Het geknal was ook in de ‘vuurwerkvrije’ uren en zones niet van de lucht.

Oorlogsgebied

De Amsterdamse politieagent Mark Achterbergh-Copier had nachtdienst in Amsterdam tijdens oud en nieuw en deed daarvan verslag op Facebook; dat werd op de sociale media breed gedeeld: het leest als een verslag uit een oorlogsgebied, maar het is toch echt ‘gewoon’ Amsterdam-West…

“We worden aangesproken door een omwonende die het huilen nader staat dan het lachen. “Waarom doen jullie niets? Ik heb me nog nooit zo onveilig gevoeld.” Tja, wat kunnen wij doen? De hele stad lijkt wel in brand te staan.
We geven aan de meldkamer door dat de wijk tot een soort van anarchie is verworden, waar het op 31 december kennelijk legaal is om oorlogje te voeren met de buurt.” En hij besluit met: “Ik ben er klaar mee. Wat mij betreft schaffen we dat vuurwerk helemaal af.”

Drama Arnhem

Komt dat algemeen vuurwerkverbod er dan toch? De brand en de slachtoffers in Arnhem zullen daar zeker een rol bij gaan spelen, maar ook rond dat drama ontspint zich toch ook weer een typisch Nederlandse discussie: wie is verantwoordelijk? Toch niet de daders? Natuurlijk moeten we de bevindingen uit het onderzoek afwachten, maar het staat nu al bijna vast dat de brand, kort na middernacht, door vuurwerk is ontstaan en dat die waarschijnlijk is aangestoken door twee jongetjes, 12 en 13 jaar oud.

Het heeft er nu veel van weg dat ‘het bankstel dat daar stond’, ‘de autoriteiten’, maar vooral de woningcorporatie verantwoordelijk wordt gehouden. Maar die brand is toch echt aangestoken door twee kinderen, die diep in de nacht, kennelijk onbegeleid (!) met vuurwerk in de weer waren. Hebben die geen ouders? En waarom werd er niet opgetreden tegen het “gerotzooi voor de ingang” dat getuige Samantha Wevers ’s avonds bij aankomst ook al had gezien: “Pubers fikkie stokend, klooiend met rotjes, nitraten en ander knallend vuurwerk op de parkeerplaats.”

Daar kun je toch moeilijk de woningcorporatie verantwoordelijk voor houden. Waarom lieten de ouders van die meestal jeugdige raddraaiers en andere bewoners dat begaan??? Kennelijk was er ook geen politie in de buurt om op te treden, omdat hun inzet waarschijnlijk elders in de stad niet gemist kon worden.

Vuurwerkverbod

Misschien dat er nu dus meer kans is op een al dan niet algeheel vuurwerkverbod.

Maar hoe zal dat worden gehandhaafd als de ordehandhaving in situaties als de jaarwisseling nu al nauwelijks mogelijk lijkt? Op dergelijke evenementen wordt het gezag van de politie meer dan ooit getart en uitgedaagd. Ordehandhaving vraagt om gezaghebbend optreden en daar scoort onze Nationale Politie niet zo geweldig op, geplaagd door reorganisaties, bezuinigingen en modieuze hobby’s (iftarren, diversiteit, enz.).

Gezaghebbend optreden van de politie is alleen mogelijk als er een duidelijke, vaste en vastberaden koers wordt gevolgd. Hard als het moet en concentratie op de primaire taken ordehandhaving en opsporing. Dat vraagt om politieke keuzes en prioriteiten.

Ik heb zo’n gevoel dat we daar nog wel even op kunnen wachten.